Youtube, Adsense, Freelance, Ürün Satışı, Kripto Para Gelirleri ve Vergi

Kripto para piyasası hakkında Dünya’da yasal açıdan belirsizlikler söz konusu.

Kripto para regülasyonları ve bunların nasıl vergilendirilmesi konusunda net hukuki düzenlemelerin gerçekleştirilmediği ülkelerden birisi de Türkiye.

Gelin hep birlikte Türkiye’de Kripto Para, Adsense, Freelance ve Ürün Satışı vergilendirmesi hakkında ne tür zorluklar yaşandığını birlikte inceleyelim.

Dijital ekonomi hayatımıza son 20 yılda girmiş olan bir terim.

Ne yazık ki birçok devlet tarafından bu ekonominin gelişimi yeterince iyi takip edilemedi ve atılması gereken adımlar zamanında atılmadı.

Bu sebeple bugün gelirini artık dijital mecralardan kazanan dijital üreticiler beklemedikleri durumlarla karşılaşabiliyorlar.

Son dönemde bazı devletler kripto paralardan vergi alımı hakkında çalışmalar yürütüyor.

Bunun en önemli adımlarından birini Güney Kore attı.

Güney Kore belirlenen miktarların üzerinde kripto para kazanan yatırımcılardan %20 vergi alınması konusunda 2022 yılından itibaren yürürlükte olacak bir çalışma gerçekleştirdi.

Benzer bir durum Hindistan için de geçerli.

Hindistan hükümeti, kripto para yatırımcıları için çifte vergilendirme getirilmesi konusunda çalışma yürütüyor.

Dünya’da her geçen gün ticarette dijitale kayış var.

Günümüzde artık klasik kazanç yöntemlerinin modası geçmeye başladı.

Yepyeni para kazanma yöntemleri ve bununla birlikte oluşan yepyeni piyasa dinamikleri, stratejiler mevcut.

Dijital ekonomi kendi gelir kaynaklarını da beraberinde yarattı.

Bunların en bilinenleri:

• Youtube’ta kanal açarak para kazanma
• Instagram’da ürün tanıtarak para kazanma
• Google Adsense ile internet sitesi açarak para kazanma
• Web sitesi satarak para kazanma
• Sosyal medya hesabı satışı yaparak para kazanma
• Oyun e-pin satışı yaparak para kazanma
• İnternetten online ders vererek para kazanma
• Kripto para alım satımı yaparak para kazanma

Dijital mecralarda para kazanmak için hesap açmak oldukça basit fakat bu hesaplardan elde edilen gelirlerin ibrazında mükellef olma, defter tutma, fatura düzenleme ve her ay beyanname hazırlamak gibi süreçlerle uğraşmak gerekiyor.

Henüz ilk kez vergi mükellefi olacak kişiler için bu tür durumlar oldukça meşakkatli oluyor.

Özellikle sosyal ağlardan gelir elde eden kişilerin çoğunluğunu gençler oluşturuyor.

Çoğu lise ve üniversite öğrencisi olan kişiler harçlıklarını çıkarmak için genelde bu platformlara rağbet gösteriyor. Fakat bu kadar detaylı prosedürlerin oluşu insanlar için en büyük sorunlardan biri.

2021 yılı başında Gelir Vergisi Kanunu’nun 9/10 maddelerinde değişiklik yapılarak evde imal edilen ürünlerin dijital platformlar aracılığıyla satılmasına olanak sağlayan bir düzenlemeye gidildi.

Ticari banka hesabı açan girişimciler, bu hesaplar üzerinden tahsilat yapabilecek ve banka bu ticaretten %4 gelir vergisi kesecek.

Bu sayede esnaf muaflığı istisnalığından faydalanabiiliniyor.

Banka hesapları da yasal defter işlevi görebilmektedir.

En çok tartışılan konulardan biri de, dijital ekonomide elde edilen kazançların Gelir Vergisi Kanunu’nun hangi gelir türüne dahil edleceği konusu.

Şu an yürürlükteki Gelir Kanunu’nda ‘Dijital Gelirler’ başlıklı bir metin bulunmuyor.

Bugün birçok kişi dijital dünyada ekonomik faaliyetler göstermekteyken, böyle bir çalışmanın yapılmaması byüük eksikliktir.

Benzer şekilde Vergi Usül Kanunu’nda da değişikliklere gidilmesi gerekiyor.

Bu alanda yeni alt başlıklar ve bunların vergilendirilşmesine yönelik kıstaslar net bir şekilde belirlenmelidir.

Aksi halde hem devlet vergi kaybı yaşar hem de bu uzun bekleyiş insanları yan yollar aramaya iter.

Vergi kanunları yaşayan bir organizma gibi olmalıdır.

Dijital mecralarda hemen her gün hayatımıza farklı bir uygulama giriyor ve alışkanlıklarımız sürekli değişiyor.

Fakat kanunlarımız ne yazık ki mevcut hantallıklarından kurtulamıyor.

Örneğin yıllardır sinema ve tiyatro biletleri çoğunlukla internetten online şekilde satılmakta fakat biletlerin onaylatılması ve eğlence vergisinin buna göre ödenmesi konusunda hala güncel bir madde bulunmuyor.

Vergi kanunlarımızı buna göre güncellemezsek, yasal düzenleme kapsamına tam manasıyla uymayan bu faaliyetlerin vergiye tabi olup olmadığı hakkında yorumlar dahi yapılabilir.

İnternet sadece vatandaşlar için değil, devlet için de önemli bir gelir kapısı.

Milli gelire her anlamda katkı sağlayan bu mecralar marka yaratımı, ülke tanıtımı, ihracat girdisi ve birçok alanda oldukça önem arz ediyor.

Eğer devletimiz mükellef olmayı kolaylaştırıcı adımlar atar ve buna uygun kanun düzenlemeleri sağlarsa, her vatandaşımızın buna uygun şekilde hareket edeceğinden yana şüphemiz yok.

Youtube Geliri Nasıl Vergilendirilir?

Youtube sosyal mecralar arasında en büyük kazanç elde etme payına sahip oluşumdur.

İnsanlar kısa ve basit adımlarla birkaç dakikada kendilerine bir hesap açarak ilgi alanlarına göre içerik üretmeye başlayabilir ve bundan gelir elde edebilirler.

Youtube yayın kurallarına göre video izlenmeleriniz üzerinden gerçekleşen Youtube kazancı sizinle paylaştırılır.

Bunun için tek yapmanız gereken şey Youtube hesabınızda bulunan para kazanma özelliğini açmaktır.

Bunu yaptığınız anda vergi kanunlarımıza göre vergi mükellefiyetinizi de başlatmanız gerekiyor.

Fakat bu durum yazıldığı kadar basit değil.

Bu alanda da bazı çelişkili kısımlar mevcut.

Youtube’ta bir üyelik hesabı oluşturdunuz ve para kazanma özelliğini aktif ettiniz diyelim.

Bu ne anlama geliyor?

Youtube kanalınızdan gelir elde etme isteğiniz olduğu.

Youtube’a belki gittiğiniz bir tatil hakkında video yüklediniz ya da bir eğitim kategorisinde bildiğiniz konularda başka insanlarla bu bilgilerinizi paylaşmak istediniz.

Bunun karşılığında da insanlar videonuzu izleyerek size destek verdiler.

Çelişki tam da bu noktada başlıyor.

İşin vergi boyutunda, siz herhangi bir ürün satmadan ya da bir reklam almadan tamamen bilgi odaklı bir video hazırlasanız dahi; Youtube’tan elde ettiğiniz kazanç otomatik olarak reklam geliri olarak elde edilmiş olarak Gelir Vergisi’nce hesaplanıyor.

Arkadaş arasında çektiğiniz bir vlog ya da odanızda seslendirdiğiniz bir müzik videosu, bir anda defter tutma, beyanname verme, fatura düzenleme gibi ticari kazanç yükümlülüklerini yerine getirmenize neden oluyor.

Basit bir şekilde ifade edersek, kazancınız basit usulde değil, reklam geliri statüsünde vergilendiriliyor.

Devlet burada sizin içeriğinize bakmıyor.

Ne şekilde olursa olsun, Youtube’ta bir içerikten gelir elde ettiğiniz an bu reklam geliridir ve ticari kazançtır.

Hiçbir istisnai durum söz konusu olmadan reklam geliri statüsünde vergi ödemeniz ve buna göre belge düzenlemeniz gerekiyor.

Spotify’da YayınlarsanızTelif, Youtube’ta Yayınlarsanız Ticari Kazanç

Buradaki tek istisna, telif hakkına sahip olan konularda (örneğin size ait bir şarkının Youtube kanalınızda yayınlanması gibi) şayet bir ajansla anlaşma sağlar ve içeriğinizin yayın hakkını bu ajansa devrederseniz; kazancınız telif kapsamında sayılarak belli istisnalara sahip olmanız sağlanıyor.

Daha basit şekilde; buradaki kazanç reklam geliri olarak değil, ticari gelir statüsüne giriyor.

Yani siz aynı içeriği Youtube’ta yayınlarsanız kazancınız ticari kazanç, Spotify‘da yayınlarsanız telif kazancı oluyor.

İşte en büyük çelişki de burada karşımıza çıkıyor.

Oysa sosyal medyanın en büyük getirisi, aracıları aradan kaldırarak üretimi bağımsız hale getirmesinde yatıyor.

Yeni bir şarkı yaptığınızda, bunu prodüksiyon şirketlerine kabul etme zorunluluğunuz artık yok ya da sanatsal üretiminiz için sanat galerileri, yayınevleri önünde günlerce elinizde dosyalarınız kabul görmeyi beklemeniz gerekmiyor.

Üretiminizi ilgili mecrada yayınlayıp, insanların geri dönüşlerini basit bir şekilde görmek artık çok kolay.

Zaten sosyal medyanın gücü de burada.

Vergi konusuna yeniden dönersek, az önce bahsettiğimiz gibi burada büyük bir çelişki söz konusu.

Aynı ürünü bir ajansa sattığınızda bu telif kazancı sayılırken, kendiniz yayınladığınızda ticari bir kazanç olarak varsayılıyor.

Telif Kazancı ve Ticari Kazanç Farkı

Youtube içerik üreticileri için bir medya platformu.

En büyük motivasyonları ise daha fazla kişinin beğeneği ilgi çekici içerikler üretmek.

Youtube tıpkı televizyonlardaki reyting sistemine benzer bir şekilde, içerikleri ilgi çekici oluşuna göre sıralıyor ve bundan gelir elde ediyor.

Burada asıl reklam geliri kazanan taraf Youtube ve ziyaretçiler bu içeriğe olan beğenilerini ‘beğen butonuna’ tıklayarak gösterirken, üzerine bir de reklam izlemek zorunda kalıyorlar.

Üstelik Youtube reklam izlemek istemeyenlere ‘reklamsız’ özelliği ücretli olarak satarak bundan çifte gelir elde ediyor.

Youtube hem reklam hem de abonelik geliri kazanırken, içerik üreticisinin de aynı şekilde reklam geliri elde ettiğini düşünmek ve buna göre vergi talep etmek ne kadar mantıklı tartışılır.

Böyle bir iş modelinde reklam gelirinden söz edemeyiz.

Reklam geliri ancak reklamveren ve içerik üreticisi arasında bir anlaşma söz konusu olduğunda gerçekleşebilir.

İçerik sağlayıcısı olan bir kullanıcının reklam geliri elde ettiğini söylemek mantıklı değil.

Burada yanlış bir algı olmaması açısından şunu da ekleyelim:

Kullanıcı Youtube yayını sırasında ya da Instagram, Twitter veya Facebook’ta ürün tanıtımı yapıyorsa, buradan elde edilen kazanç elbette ki ticari kazançtır.

Bu kazançta ürününün tanıtımını yaptırmak isteyen bir taraf ve bunu dijital mecradaki gücünü kullanarak gerçekleştiren bir başka taraf mevcuttur.

Fakat içerik üretimi başlı başına bir ticari kazanç sayılmamalıdır.

Bu sadece telif kazancı sayılmalıdır.

Her iki durumdaki içerik üretici de ticari kazanç elde ettiği üzerinden vergilendirilirse, para kazanmayan kişi için üretme anlamına gelmektedir.

Bildiğiniz gibi memurların ticari kazanç elde etmeleri noktasında yasal birtakım engellemeler söz konusu.

Bir memur vatandaşımız gelir elde edebilir yalnız ticari kazanç elde edemez.

Bu çelişkili durum insanların ellerini kollarını bağlamaktadır.

İçinde bulunduğumuz süreçte birçok kişi evden çalışmak zorunda kalmakta ve elde edebilecekleri tek yan gelir imkanı internet mecralarından sağlanabilmektedir.

Bu insanların ellerini kollarını bağlamak yerine, kazanç türünde bir değişikliğe gidilerek sıkıntılarının sona erdirilmesi gerekiyor.

Bugün Youtube’a giriş yapan birçok kullanıcı, burada elde ettiği kazancın karşılığında vergi beyasnında bulunması gerektiği konusunda bilgi sahibi dahi değil.

Tamamen kulaktan dolma ya da internette karşısına çıkan çelişklii bilgiler ışığında hiç beklemedikleri cezalarla karşılaşma tehlikesi mevcut.

Özellikle ‘özel usulsüzlük cezaları’ elde edilen kazançla orantısız şekilde yaptırımlara dönüşebiliyor.

Zaten son günlerde farketmiş olacağınız gibi, internette birçok kişi vergi cezalarıyla karşı karşıya gelmiş durumda ve yüz binlerce liralık cezalardan bahsediliyor.

Bu tarz durumlar için özel vergi mükellefiyeti sağlanabilir.

Çok basit bir şekilde, bu mecralardan kazanılan ücretlerin bir banka hesabı üzerinden filtrelenerek içerik üreticine ulaştırılması sağlansa, elde eidlen kazançtan vergisi otomatik olarak kesileceğinden; defter tutma, beyanname ve fatura düzenleme gibi yükümlülükler ortadan kolayca kalkabilecek.

Devlet burada hasılat üzerinden yıllık bir kesinti yaparak gelir vergisi ve KDV yükümlülüklerini tahsil edebilir.

Adsense Vergi

Youtube konusuna değinirken verginin çeşitlendirilmesi gerektiğinden bahsetmiştik.

Buna benzer bir diğer sorun da dijital işyeri ve dijital alan kavramlarının bizim vergi hukukumuzda yer almayışı.

Adsense reklam geliri sağlayan bir web sitesi, aynı zamanda artık bir dijital işyeri; buradaki içerik sayfaları da dijital bir alandır.

Bugün siz bir binanın dış cephesine reklam vermek istediğinizde, bu reklam gayrimenkul sermaye iradı kapsamında kira geliri olarak sayılmaktadır.

Aynı reklamı dijital işyeri olarak tanımladığımız internet sitelerine verdiğinizde de aynı uygulamaya tabi olmalıdır.

Buna göre düzenleme yapılması gerekliliği söz konusudur.

Böylece reklamın mahiyeti daha kolay anlaşılabilecek ve temini de kolaylaşacaktır.

Bilgisayarda Üretilen Fotoğraf, Video ve Tasarım Vergisi

Yürürlükteki yasalar bilgisayar programları ile üretilen fotoğraf, video yahut tasarım gibi üretimleri sanat eseri olarak kabul etmiyor ve bu nedenle bunların satışından elde edilen gelir ticari kazanç statüsünde sayılıyor.

Bunun nedeni ticari faaliyet tanımının yürürlükteki yasalardaki tanımından kaynaklanıyor.

Ticari faaliyet tanımı yasada, sürekli şekilde ve bir organizasyon vasıtasıyla yürütülen, bireysel emek ve birikimden ziyade bir sermaye yatırımına dayalı olarak faaliyette bulunma olarak tanımlanıyor.

Dijital üretimler ise bu noktada bilgisayar programının sermaye yatırımı olarak görülmesinden ötürü ticari faaliyet olarak algılanıyor.

Gelir Vergisi Kanunu’nda aslen madde 18’de serbest meslek kazancından bahsedilen bir bölüm mevcut. Burada telif geliri olarak belirlenmiş bir alan var.

Sermaye yatırımı olarak görülen kısmın yukarıdaki şekilde telif geliri olarak düzenlenmesi bu konudaki sorunları kolayca ortadan kaldırabilecek bir adım olabilir.

Çünkü günümüzde artık bilgisayarlar her şeyin dijitalleştiği bir dönemde ihtiyaç durumundadır ve üretimin çoğunluğu da bu araçlar vasıtasıyla gerçekleşmektedir.

Burada kullanılan programların da sermaye yatırımı olarak görülmemesi gerekir.

Piyasada pahalı lisans ücretleriyle satın alınan programlar olduğu gibi, benzer işi yapan fakat ücretsiz ve açık kaynaklı olarak paylaşılan programlar da mevcut.

Freelance Kazançtan Vergi Alınması

Artık internetten ürün alınıp satılması kadar, birtakım hizmetler de aynı şekilde internetten başkalarının hizmetine sunuluyor.

Bu anlamda hizmet ihtiyacı olan kişiler, hizmet sağlayan kişilerle internet üzerinden birbirlerine ulaşıyorlar.

Sİnternet üzerinden serbest çalışan kişilere freelancer denilmekte.

Bu kişiler birçok iş kolunda faaliyet göstermektedir.

Hizmet karşılığı kazançlarını da çoğunlukla bu hizmeti talep eden kişilerle buluşturuldukları siteler üzerinden sağlıyorlar.

Siteyi açan şirket, gelirleri de şirket üzerinden dağıtıyor.

Fakat buradaki sorun şu ki. ülkemizdeki vergi kanunlarına göre bu kişiler serbest meslek kazancı elde ediyor olarak nitelendiriliyorlar.

Bu sebeple onların da defter tutma, makbuz düzenleme, beyanname verme yükümlülükleri var.

Youtube başlığında belirttiğimiz şekilde kısmi kolaylıklar freelance olarak çalışan kişilere de getirilmeli.

Tüm dünyayı etkisi altına alan bir pandemi sürecinden geçiyoruz ve birçok kişi ekonomik sıkıntı yaşanan bu süreçte internetten birtakım hizmetler vasıtasıyla gelir elde etme çabasındalar.

Çünkü dijital mecradan gelir elde etmek için ihtiyacınız olan sadece bir bilgisayar, internet bağlantısı ve telefon.

Birçok uluslararası şirket dahi bugün uzaktan çalışmayı kalıcı hale getirmek üzerine çalışma yürütüyor.

Yani artık iş tanımımızı da değiştirmek durumundayız.

Bu sadece freelancer olarak çalışanların değil, aynı zamanda ücretli fakat uzaktan çalışan kişileri de kapsayan bir düzenleme gerketiriyor.

Dijital Ürün Satışı Vergisi

Bugün hemen herkesin bir sosyal medya hesabı mevcut ve bu sosyal medya hesapları da artık alınıp satılan bir meta haline gelmiş durumda.

Sosyal medya hesapları, internet siteleri, takipçi hesapları, bilgisayar oyunları, oyun içi karakter ve özellik satışları… tüm bunlar birer dijital eşya durumunda.

Bunların internet üzerinden satışıyla ciddi gelirler elde etmek mümkün.

Sosyal medya hesapları belirli kullanıcı sayısına erişince satılabilmekte yahut domainler belirli kriterleri yakaladığında yine belirlenen bedeller karşılığında alınıp satılmakta.

Eğer bu tarz kazançları nadiren yapıyorsanız buna arızi kazanç deniyor.

40 bin TL’yi geçmeyen arızi kazançlar vergiye tabi tutulmuyor.

Ancak eğer düzenli ve çok sayıda satış gerçekleştiriyorsanız, yani tekrar eden bir kazanç söz konusuysa vergiye tabi hale gelmektesiniz.

Bu tür kazançlar elde etme yönünde bir düşünceniz mevcutsa mutlaka bir vergi uzmanına danışmanızı tavsiye ediyoruz.

Yazının en başında da bahsettiğimiz gibi dijital ekonomiyle tanışmamız 20 yıllık bir geçmişe sahip fakat bazı kanunlarımız bundan çok daha eskiye dayanıyor.

Dijital ürünlerle ilgili yeni düzenlemelere ihtiyacımız her geçen gün artıyor.

Kolaylaştırılmış beyan prensibi ile bu tip uygulamaları hem üretici hem de devlet için kolay hale getirmek zor değil.

Öncelikle dijital ürün tanımını net bir şekilde yapmamız gerekiyor.

Bu ürünlerin ticaretinin nerede başlayıp bittiği, bunlardan elde edilecek vergilerin kategorize edilmesi oldukça önem arz ediyor.

Kripto Para Vergisi

Kripto paralar hakkında yıllardır düzenleme haberleri okuyoruz.

Bunun sonucunda hala kripto paralarla ilgili net bir düzenleme bulunmuyor.

Kripto para ile elde edilen kazançların ticari kazanç sayılması konusunda bir düzenleme olmadığı için açık kapı mevcut.

Mevcut kanunlarımız da bu durumu net bir şekilde açıklamaya yetersiz kalıyor.

Kripto paraların ticari kazanç sayılması, bunlar üzerinden %18 KDV alınması; defter tutma, beyanname verme gibi yükümlülükler gerektiriyor.

Burada yeni bir konuyu eski kurallara göre şekillendirmeye çalışıyoruz.

Net bir kanun maddesi olmadığı için, mevcut kanun maddeleri eğilip bükülerek bir çerçeve çizilmeye çalışılıyor fakat ne yaparsanız yapın bu yeterli değil.

Örneğin bilançosunda kripto para bulunduran bir şirket, yıl sonu değerlendirmesi yapıldığında hangi fiyatı dikkate alacak? Bunun yanıtı kanunda yok.

Eğer devlet vatandaşın gelir ve giderini şeffaf bir şekilde ümraniye escort beyan etmesini talep ediyorsa, bu tür konularda da şeffaf kanun maddeleri gerekiyor.

Aksi durumda verginin yasallığı ilkesine uygun davranılması ve vergi talep etme durumu hakkı ortadan kalkar.

kripto para ile işlem yapan kişiler her gün yüzlerce kez para kazanıp kaybedebiliyor.

Bunun KDV, yasal defter, fatura gibi yükümlülükler getirilerek kontrolü imkansız.

Yazının başlarında kanuna dijital gelir tanımı getirilmesi gerekliliğini savunmuştuk.

Benzer şekilde burada kripto paralar için de dijital kıymet tanımı getirilmeli mutlaka.

Mevcut yasalarımızı yeni gelir türlerine göre yeni kurallarla  tekrardan tanımlamalıyız.